Trong vài năm trở lại đây, các hãng xe điện Trung Quốc liên tục dẫn đầu thị trường nhờ chiến lược sản phẩm đa dạng, chi phí sản xuất tối ưu và tốc độ đổi mới công nghệ nhanh. Doanh số EV tại Trung Quốc tăng trưởng vượt trội, kéo theo sự mở rộng ra quốc tế và ảnh hưởng mạnh đến thói quen tiêu dùng trong khu vực, bao gồm Việt Nam.
1. Bức tranh thị trường xe điện Trung Quốc và sự vươn lên mạnh mẽ
Thị trường xe điện Trung Quốc đang trải qua giai đoạn tăng trưởng mạnh nhất trong lịch sử ngành ô tô. Chỉ trong năm 2023–2024, tỉ lệ sử dụng NEV (new energy vehicle, bao gồm xe điện và hybrid) đã vượt mốc 30% tại các thành phố lớn như Thâm Quyến, Thượng Hải hay Quảng Châu. Xu hướng chuyển dịch từ xe xăng sang xe điện diễn ra nhanh nhờ sự cộng hưởng giữa nhiều yếu tố: lợi thế sản xuất nội địa, giá bán cạnh tranh, chính sách trợ giá và sự phát triển của hệ sinh thái pin.
Trung Quốc hiện giữ vị trí thị trường xe điện lớn nhất thế giới, chiếm hơn 60% tổng doanh số EV toàn cầu. Quy mô tiêu thụ khổng lồ này giúp các hãng nội địa tự tin mở rộng ra Đông Nam Á, châu Âu và Trung Đông, đồng thời đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng xe điện toàn cầu. Với mạng lưới nhà máy sản xuất pin, chip và linh kiện phủ rộng, Trung Quốc đang duy trì lợi thế tuyệt đối về chi phí và tốc độ đổi mới.
2. Các hãng xe điện dẫn đầu doanh số tại Trung Quốc
Thống kê từ các tổ chức nghiên cứu thị trường cho thấy sự cạnh tranh rõ rệt giữa các nhóm thương hiệu lớn. Dữ liệu doanh số có thể trình bày tổng quan qua bảng sau:
Bảng 1: Doanh số xe điện tại Trung Quốc (ước tính tổng quát)
| Hãng xe | Doanh số (ước tính) | Dòng xe bán chạy |
| BYD | > 1,7 triệu xe | Song Plus EV, Qin Plus, Dolphin |
| SAIC–GM–Wuling | ~ 442.000 xe | Hongguang Mini EV |
| Geely | ~ 300.000 xe | Geometry, Zeekr |
| GAC Aion | ~ 250.000 xe | Aion Y, Aion S |
| Chery | ~ 220.000 xe | iCar, QQ Ice Cream |
| Changan | ~ 200.000 xe | Lumin, Deepal SL03 |
| Great Wall Motors | > 150.000 xe | Ora Good Cat |
| Leapmotor | > 120.000 xe | T03, C01 |
2.1 BYD – Hệ sinh thái xe điện hoàn chỉnh nhất
BYD đang giữ vị trí số 1 về doanh số xe điện tại cả Trung Quốc lẫn toàn cầu. Thành công của hãng đến từ khả năng chủ động toàn bộ chuỗi cung ứng: tự sản xuất pin Blade, hệ thống điều khiển, mô-tơ và nền tảng công nghệ DM-i hybrid.
Các dòng xe chủ lực như Song Plus EV, Qin Plus hay Dolphin liên tục nằm trong top bán chạy. BYD cũng mở rộng phân khúc cao cấp thông qua thương hiệu Yangwang với các mẫu như U8, U9.
2.2 SAIC–GM–Wuling – “ông vua xe điện cỡ nhỏ”
SAIC–GM–Wuling (SGMW) tạo dấu ấn lớn với Hongguang Mini EV, mẫu xe điện đô thị từng gây “bùng nổ” khi bán hơn 400.000 xe/năm. Thiết kế nhỏ gọn, giá rẻ, chi phí vận hành thấp khiến dòng xe này phủ sóng mạnh tại nội địa.
Sự thành công của SGMW mở ra trào lưu xe điện mini dành cho người trẻ, học sinh – sinh viên và gia đình nhỏ trong đô thị.
2.3 Geely – tập đoàn đa thương hiệu với tốc độ mở rộng nhanh
Geely đang sở hữu hệ sinh thái lớn gồm Zeekr, Geometry, Lynk & Co, đáp ứng đủ phân khúc từ giá rẻ đến cao cấp. Các mẫu Geometry A, Zeekr 001 và Zeekr X giúp hãng duy trì mức tăng trưởng ổn định.
Chiến lược của Geely là mở rộng ra quốc tế, đặc biệt là châu Âu, nơi Zeekr đang được đón nhận.
2.4 GAC – tăng trưởng ổn định, dẫn đầu chất lượng
GAC Aion là thương hiệu có tốc độ tăng trưởng ấn tượng nhờ khả năng tối ưu hiệu suất và thiết kế hiện đại. Các mẫu Aion Y và Aion S được đánh giá có độ bền pin cao, phù hợp nhóm khách hàng gia đình.
2.5 Chery và Changan – trụ cột phân khúc phổ thông
Hai thương hiệu này chiếm thị phần mạnh ở phân khúc bình dân:
- Chery nổi bật với iCar, dòng QQ.
- Changan phát triển Lumin, Deepal SL03.
Cả hai đều sở hữu mức giá cạnh tranh và thiết kế hướng đến người trẻ.
2.6 Great Wall Motors và Leapmotor – nhóm đang nổi
GWM gây chú ý với phong cách retro Ora Good Cat, trong khi Leapmotor được đánh giá cao bởi khả năng tích hợp công nghệ thông minh trong mức giá hợp lý.
3. Những mẫu xe điện tiêu biểu tại thị trường Trung Quốc
3.1 Xe điện mini giá rẻ – phân khúc tăng trưởng mạnh nhất
Thị trường mini EV bùng nổ nhờ giá mềm và phù hợp môi trường đô thị. Nổi bật:
| Mẫu xe | Đặc điểm |
| Hongguang Mini EV | “Hiện tượng” đô thị, mức giá thấp |
| Wuling Bingo | Thiết kế trẻ trung, nhiều màu sắc |
| Chery QQ Ice Cream | Hướng tới nhóm khách hàng nữ và sinh viên |
3.2 Xe điện tầm trung – lựa chọn của gia đình trẻ
| Mẫu xe | Ưu điểm |
| GAC Aion Y | Không gian rộng, công nghệ tốt |
| Changan Lumin | Giá rẻ, tiết kiệm điện |
| Geely Geometry | Cân bằng giữa thiết kế – hiệu năng |
3.3 Xe điện hiệu suất cao – phân khúc đang mở rộng
Các hãng Trung Quốc không chỉ làm xe giá rẻ. Nhiều mẫu hiệu suất cao xuất hiện:
- Zeekr 001: hiệu năng mạnh, thiết kế năng động.
- BYD Yangwang U8/U9: tập trung vào công nghệ pin Blade và hệ dẫn động thông minh.
Những mẫu này cho thấy tham vọng cạnh tranh trên thị trường hyper-EV trong tương lai.
4. Nguyên nhân giúp xe điện Trung Quốc bùng nổ nhanh chóng
4.1 Lợi thế chuỗi cung ứng – điểm mạnh lớn nhất
Trung Quốc sở hữu mạng lưới sản xuất pin, chip, khung vỏ và linh kiện quy mô lớn. Điều này giúp chi phí xe điện nội địa rẻ hơn 20–30% so với các nước khác.
4.2 Chính sách hỗ trợ mạnh mẽ
Chính phủ Trung Quốc trợ giá, đầu tư hạ tầng trạm sạc và thúc đẩy xe xanh trong đô thị lớn. Các quy định hạn chế xe xăng tại nhiều thành phố cũng góp phần thúc đẩy doanh số.
4.3 Định hướng sản phẩm đa dạng
Các hãng xe cung cấp đủ phân khúc: mini EV – sedan tầm trung – SUV – xe hiệu suất cao, giúp tiếp cận mọi nhóm thu nhập.
4.4 Hệ sinh thái công nghệ nội địa phát triển nhanh
Công nghệ pin LFP, pin Blade, AI điều khiển, cảm biến L2–L3 giúp xe điện Trung Quốc ngày càng hoàn thiện.
5. Tác động của xe điện Trung Quốc đến thị trường Việt Nam
5.1 Sự đổ bộ của nhóm xe giá rẻ
Các mẫu như Mini EV, Wuling Bingo tạo sức hút nhờ thiết kế dễ tiếp cận, chi phí chỉ ngang xe máy ga cao cấp.
5.2 Cơ hội tăng trưởng nhờ giá cạnh tranh
So với xe điện từ Nhật – Hàn – châu Âu, giá xe Trung Quốc rẻ hơn đáng kể, phù hợp thu nhập trung bình tại Việt Nam.
5.3 Thách thức về chất lượng – độ bền – hậu mãi
Một số lo ngại xuất hiện về khả năng chống va chạm, chất lượng pin và dịch vụ sửa chữa. Điều này đòi hỏi minh bạch thông số kỹ thuật và kiểm định rõ ràng.
5.4 Xu hướng tiêu dùng của người Việt
Người trẻ thích thiết kế thời trang, công nghệ thông minh và chi phí thấp. Điều này tạo điều kiện cho xe điện Trung Quốc mở rộng.
6. Các yếu tố cần cân nhắc khi chọn xe điện Trung Quốc
6.1 Tính năng an toàn
Cần xem xét túi khí, hệ thống ESC, kiểm định pin.
6.2 Bảo hành và hậu mãi
Đặc biệt quan trọng đối với nhóm xe giá rẻ.
6.3 Hạ tầng sạc tại Việt Nam
Việc mở rộng trạm sạc đang được chú trọng, nhưng vẫn có hạn chế ở một số tỉnh.
6.4 Chi phí vận hành
Tiêu thụ kWh, chi phí bảo dưỡng, tuổi thọ pin ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sử dụng lâu dài.
7. Góc nhìn về tương lai: Liệu xe điện Trung Quốc có duy trì ưu thế?
7.1 Lợi thế cạnh tranh hiện tại
Chi phí sản xuất thấp, công nghệ nhanh, chiến lược ra mắt sản phẩm liên tục.
7.2 Sự cạnh tranh quốc tế
Hàn Quốc, Nhật Bản và Mỹ đang tăng tốc đầu tư để thu hẹp khoảng cách.
7.3 Dự báo xu hướng 3–5 năm tới
Xe điện Trung Quốc tiếp tục tăng trưởng, đặc biệt trong phân khúc mini EV và xe tầm trung.
8. Tổng kết thị trường và sự thay đổi trong thói quen di chuyển
Các hãng xe điện Trung Quốc đang tạo ra sự biến chuyển lớn về công nghệ, giá thành và thói quen di chuyển tại nhiều quốc gia. Từ nhóm xe mini giá rẻ đến các mẫu hiệu suất cao, ngành xe điện nội địa đã chứng minh khả năng thích ứng mạnh mẽ và tác động rõ rệt đến thị trường quốc tế, bao gồm Việt Nam.
Khi thói quen di chuyển của người dùng hướng đến sự tiện nghi và thông minh hơn, nhu cầu trải nghiệm các dịch vụ vận chuyển chất lượng cũng trở nên quan trọng. Trong bối cảnh đó, những lựa chọn cao cấp như Anh Quân Transport and Tourism hay các dịch vụ xe limousine hà nội phản ánh xu hướng gia tăng nhu cầu di chuyển an toàn – thoải mái – chuyên nghiệp của người Việt hiện nay.
